Συνέχεια στη Φυσική-Δευτερος Νομος του Νευτωνα_ Φαση 2

Βασίλης Κόλλιας και Θανάσης Ντάβαρης

Ο αγωνας για την κατανοηση του 2ου Νομου του Νευτωνα συνεχιζεται απο το σημείο που ειχε μεινει ΕΔΩ

Ο Θανάσης πηρε ενα βοήθημα Φυσικής Β Γυμνασίου για να διαβάσει μονος του. Πήγαινε (και συνεχισε να πηγαίνει πολυ καλα). Στις 6 Μαρτίου, μια φράση στο Βοήθημα τον βάζει σε μια νέα πορεία σκέψης:
"Όσο μεγαλύτερη ειναι η δύναμη που ασκείται σε ένα σώμα, τόσο περισσότερο και τόσο γρηγορότερα αλλάζει η ταχύτητά του"
Με αφορμή αυτη τη φράση στέλνει το παρακάτω μήνυμα

[Βασιλης] σαν να λέει: αν το έμβολο πέσει με "μεγάλη δυναμη" τοτε μπορει απλώς να το τρυπήσει χωρίς όμως να προκαλέσει αυτη την επιτάγχυνση....

Στη συνεχεια συναντηθήκαμε και συζητησαμε. Κάποια κυρια σημεία στη συζητηση (οπως τα θυμόμαστε χοντρικα)

[Θανάσης]: Βλέπω μια διαφορά τώρα. Παλιά σκεπτομουν την ταχυτητα, την επιτάγχυνση, τη δυναμη, την ενεργεια και μου έμοιαζαν μια μεγαλη θολουρα και ηθελα να τις κρατησω ξέχωρα. Να ξέρω τι είναι το καθενα χωριστά. Μου προκαλούσε άγχος το πώς το ένα σχετιζοταν με το άλλο. Τώρα καταλαβαίνω ότι σχετιζονται και παρα το ότι δεν καταλαβαίνω ακομα καλά τις αλληλοσυσχετίσεις τους , μου αρεσει το ότι υπάρχουν. Νοιώθω σαν να κυνηγώ αυτές τις έννοιες και τωρα πια να είναι αρκετα κοντά μου. Λιγο ακομα και θα τις φτάσω

[Βασίλης] Δεχόμαστε και οι δυο τη δράση-αντίδραση

Στη Μηχανική όλα μετατρέπονται σε μάζες και δυναμεις. Δεν υπάρχει «κρατημα, σπρωξιμο, εμποδισμα, σκουντισμα, καθισμα κλπ» αλλά δυνάμεις που χαράζονται με συγκεκριμένους τροπους και δινουν τελειως καθορισμένα αποτελέσματα. «Δεν έχει μα και μου». Αν υπάρχει θολουρα στις συνέπειες τοτε  δεν έχει κανείς  καταλάβει καλα τι κάνει (το ότι η μηχανική δουλευει αλγοριθμικά, σαν ρολοι)

Ενα  σωμα μπορει να το κοψει κανεις οπου θέλει και να βαλει δυναμεις στο σημειο τομης και όλα πρεπει να «τρεχουν» και πάλι καλά στις προβλέψεις της μηχανικής

Μας απασχολησε το πώς μια γροθιά συναντά ένα τοιχο. Το σπρώξιμο σε πολύ αργη κινηση

[Βασιλης]: Θαναση πρεπει να φαντασθείς ότι σπρώχνεις με το σωμα σου ως τον καρπο τη γροθιά σου και αυτή αρχιζει να συναντά τον τοιχο. Να φαντασθεις το πώς ο τοιχος παραμορφώνεται σταδιακά για να εμφανιστει σταδιακά η δύναμη και πως η γροθιά είναι μια μάζα που η δυναμη από τον καρπο και η δυναμη από τον τοιχο κανονιζουν τις επιταγχύσεις της

Εμφανιστηκε επισης το ζητημα του χρονου. Η δυναμη δινει άμεσα την επιτάχυνση αλλά παιρνει χρονο για να δωσει η επιτάγχυνση νέα ταχύτητα (όπως παιρνει χρονο να δωσει ο τοκος χρηματα) και παιρνει παλι χρονο να δώσει η ταχυτητα την μετατοπιση.

Εκ των υστέρων αυτο ειναι ένα σημαντικο σημείο όπου φαίνεται η διαφορά ανάμεσα στο "κάνω κυρηγμα" ή "μιλάω καθαρά" και "ο μαθητής μοιάζει να συμφωνεί", απο τη μια και το "ο μαθητής καταλαβαίνει" απο την άλλη. Απο τη δική μου σκοπιά (Βασιλης) αυτα που επεσήμαινα σήμαιναν καθαρά ότι η επιτάγχυνση αρκει για να βρεθει η ταχυτητα τη νέα χρονική στιγμή και η ταχύτητα για να βρεθεί η απόσταση τη νέα χρονική στιγμή. Για την ακριβεια το υπονοουσα, οπως και σε άλλα μέρη υπονοούσα, λές και το να υπάρχουν τέτοια υπονοούμενα στο λόγο του δασκάλου αρκει για να λειτουργει η μάθηση σε τέτοιες απαιτητικές μαθησιακές προκλήσεις. Φαινεται οτι δεν ειναι έτσι. Το τι θεωρώ δεδομένο εγω δεν αντικατοπτρίζεται αναγκαστικά στο τι σχηματοποιείται ως πραγματικότητα στον συνομιλητή μου. Αν κάτι μπορει να ειπωθεί καθαρά και όμως να μην γίνει αντιληπτό ή να παρανοηθεί, πόσο μάλλον μπορει να γινει το ιδιο με αυτο που υπονοήθηκε μονο (και που όμως δημιουργει σε μένα την ψαυδαίσθηση οτι το ειχα πει κιόλας και έγινε κατανοητό και αποδεκτό)

Η συζήτηση τέλειωσε. Αργότερα συζητώντας (ηλεκτρονικά) για κάποιο σημείο της συζήτησης:

[Θανάσης]: “Αυτό που ήθελα να τονίσω ηταν η σημασία του να βλέπεις αυτές τις αλληλοσχετισεις με πολύ μεγάλη λεπτομέρεια και με μεγεθυμένη οπτική. Δηλαδή ήθελα να πω οτι αξίζει τον κόπο να ασχοληθεί με αύτη τη μεγεθυμένη και λεπτομερή - καρέ καρέ οπτική και να μην φοβάται οτι θα είναι γραφικός γιατί υποθέτω οτι δεν είναι γραφικοί εκείνοι που ανακάλυψαν το αεροπλάνο ουτε οι κατασκευαστες και οι μηχανικοί αεροσκαφών που συνεχίζουν το έργο τους. Η μήπως οι εφευρέτες ηταν γραφικοί Βασίλη;;;;; βρε μήπως ηταν;;;” 11 Μαρτίου 2015

[Βασίλης]: «Παρολα αυτα δεν μπορω να καταλάβω γιατι το να βλέπεις τα πράγματα καρε καρε σε κάνει γραφικο. Βλεπεις εγω το έκανα σε μικρη ηλικιοα και ημουν και φυτο. Μήπως εσυ ο ιδιος αυτολογοκρινεσαι καθώς νοιώθεις οτι πατάς έξω απο την πεπατημένη; Μήπως ειναι ο φόβος σου για την κριτική των άλλων που θα σε βρουν "διαφορετικο"; Μήπως κουβαλάς μέσα σου μια αρνητική οψη του χωριού που ειναι η ευκολια στην κατάκρηση;» 

Σκεφτομαστε με αφορμή το τελευταιο και οι δυο μας, πόσο συνθετη είναι η δουλειά της μάθησης, όταν η μάθηση ειναι μετασχηματιστική, όταν μας ζητάει να αλλάξουμε έντονα και οχι απλώς να φορμάρουμε στο σώμα μας μια δεξιότητα ή να θυμόμαστε μια πληροφορία οταν μας ζητουν να την ανακαλέσουμε. Πόσο ευάλωτοι γινόμαστε ακόμα και στο τι εντυπωση θα δώσουμε (και οχι μονο στην πιθανή αποτυχία) όταν ξεφεύγουμε απο την πεπατημένη αναφορικά με το τι σημαίνει "μαθαίνω".